تکنولوژی فیبر نوری یکی از پیشرفته‌ترین روش‌های انتقال داده در جهان امروز است که با استفاده از نور، اطلاعات را با سرعت و ظرفیت بسیار بالا منتقل می‌کند. این فناوری به دلیل پهنای باند وسیع، مقاومت در برابر نویز و قابلیت انتقال در مسافت‌های طولانی، جایگاه ویژه‌ای در زیرساخت‌های مخابراتی و شبکه‌ای پیدا کرده است. برای راه‌اندازی و بهره‌برداری بهینه از شبکه فیبر نوری، استفاده از تجهیزات تخصصی و باکیفیت ضروری است.
در این مقاله به معرفی و بررسی تجهیزات اصلی شبکه فیبر نوری می‌پردازیم تا با نقش، عملکرد و اهمیت هر کدام آشنا شوید.
عناوین مقاله
اسپلیتر فیبر نوری (Fiber Optic Splitter)
پچ پنل فیبر نوری (Fiber Patch Panel)
OLT (Optical Line Terminal)
ONT/ONU (Optical Network Terminal / Unit)
پچ کورد فیبر نوری (Fiber Patch Cord)
کانکتور فیبر نوری (Fiber Connector)
جعبه ترمینال فیبر نوری (Fiber Terminal Box)
فیوژن اسپلایسر (Fusion Splicer)
ماژول SFP/SFP+
کابل فیبر نوری
جمع‌بندی
پرسش های متداول
۱. اسپلیتر فیبر نوری (Fiber Optic Splitter)
یک تجهیز پسیو است که سیگنال نوری را از یک ورودی به چندین خروجی تقسیم می‌کند. این قطعه در شبکه‌های PON (Passive Optical Network) برای توزیع یک خط فیبر به چند کاربر استفاده می‌شود.
انواع:
PLC Splitter: دقت بالا و تقسیم برابر سیگنال.
FBT Splitter: تکنولوژی قدیمی‌تر، مناسب تقسیم‌های خاص.
مثال: مانند منشوری که یک پرتو نور را به چند پرتو تقسیم می‌کند.
۲. پچ پنل فیبر نوری (Fiber Patch Panel)
محفظه‌ای برای سازماندهی، مدیریت و حفاظت از کابل‌های فیبر. پچ پنل به شما امکان می‌دهد مسیرهای ارتباطی را بدون آسیب به کابل‌های اصلی تغییر دهید.
مزایا: نظم‌دهی کابل‌کشی، سهولت در عیب‌یابی، کاهش افت سیگنال.
مثال: شبیه تابلو برق که همه سیم‌ها در آن مرتب و قابل دسترس هستند.
۳. OLT (Optical Line Terminal)
دستگاه اکتیوی که در مرکز مخابرات قرار دارد و وظیفه ارسال و دریافت سیگنال‌های نوری به/از مشترکین را بر عهده دارد. OLT مدیریت پهنای باند، احراز هویت مشترکین و ارتباط با ONU/ONT را انجام می‌دهد.
مثال: مانند ایستگاه مرکزی تلویزیون کابلی که تمام محتوا را به بینندگان ارسال می‌کند.
۴. ONT/ONU (Optical Network Terminal / Unit)
تجهیزاتی که در محل کاربر نصب می‌شوند و سیگنال نوری را به سیگنال الکتریکی (LAN، تلفن، وای‌فای) تبدیل می‌کنند.
تفاوت: ONU اصطلاح کلی‌تری است، ONT معمولاً دستگاه سمت کاربر است.
مثال: شبیه مودم ADSL اما برای اینترنت فیبر نوری.
۵. پچ کورد فیبر نوری (Fiber Patch Cord)
کابل آماده با کانکتورهای دو سر که برای اتصال تجهیزات فیبر به یکدیگر استفاده می‌شود. باید با نوع فیبر (Single Mode یا Multi Mode) و کانکتور سازگار باشد.
مثال: مانند کابل HDMI که دو دستگاه را به هم وصل می‌کند.
۶. کانکتور فیبر نوری (Fiber Connector)
رابط دقیق مکانیکی برای اتصال دو فیبر یا فیبر به تجهیز. انواع رایج شامل SC، LC، FC و ST هستند.
نکته مهم: کیفیت کانکتور مستقیماً بر افت سیگنال اثر دارد.
مثال: مشابه دوشاخه برق که اگر به‌درستی وصل نشود، جریان برقرار نمی‌شود.
۷. جعبه ترمینال فیبر نوری (Fiber Terminal Box)
محفظه‌ای برای تقسیم و محافظت از کابل‌های فیبر در ورودی ساختمان‌ها یا نقاط توزیع.
مثال: مانند جعبه تقسیم برق که چندین مسیر را از یک خط اصلی منشعب می‌کند.
۸. فیوژن اسپلایسر (Fusion Splicer)
دستگاهی برای جوش دادن دو فیبر نوری به هم با استفاده از قوس الکتریکی و تراز دقیق هسته‌ها.
مزیت: ایجاد اتصال دائمی با افت سیگنال بسیار کم.
مثال: شبیه جوش دادن دو لوله آب برای ایجاد مسیر یکپارچه.
۹. ماژول SFP/SFP+
ماژول کوچک قابل تعویض که در سوئیچ‌ها، روترها یا OLT نصب می‌شود و امکان اتصال فیبر یا کابل مسی را فراهم می‌کند.
انواع: SFP تا 1Gbps، SFP+ تا 10Gbps، QSFP تا 100Gbps.
مثال: شبیه کارت حافظه که هر زمان قابل تعویض یا ارتقا است.
۱۰. کابل فیبر نوری
اصلی‌ترین بستر انتقال داده نوری که در انواع داخلی، خارجی و زره‌دار موجود است.
نکته: انتخاب نوع و استاندارد کابل تأثیر زیادی بر عملکرد و دوام شبکه دارد.
مثال: مانند جاده‌ای که خودروهای دیتا روی آن حرکت می‌کنند.
جمع‌بندی
شبکه‌های فیبر نوری بدون تجهیزات تخصصی خود قادر به ارائه عملکرد بهینه نیستند. آشنایی با تجهیزاتی مانند اسپلیتر، پچ پنل، OLT، ONT، پچ کورد، کانکتور و ابزارهای نصب، برای انتخاب، نصب و نگهداری صحیح شبکه ضروری است. استفاده از محصولات باکیفیت و متناسب با نیاز، تضمین‌کننده سرعت، پایداری و طول عمر بالای شبکه خواهد بود.
